Khấu hao tài sản cố định là gì? Những điều doanh nghiệp cần biết

1. Khấu hao tài sản cố định (TSCĐ) là gì?

• Phản ánh đúng giá trị tài sản: Khấu hao giúp ghi nhận sự giảm giá trị thực tế của tài sản cố định do quá trình sử dụng hoặc do sự tiến bộ của công nghệ.
• Tính toán chi phí chính xác: Bằng cách phân bổ giá trị tài sản vào chi phí sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp có thể tính toán chính xác hơn chi phí sản xuất và lợi nhuận.
• Cung cấp cơ sở cho quyết định đầu tư: Khấu hao giúp doanh nghiệp dự trù vốn để thay thế tài sản cũ, đầu tư vào tài sản mới, nâng cao năng lực sản xuất.
• Thỏa mãn yêu cầu của pháp luật: Việc khấu hao tài sản cố định là quy định bắt buộc theo pháp luật kế toán và thuế.

2. Quy định khấu hao tài sản cố định

Khấu hao tài sản cố định là quá trình định giá và phân bổ có hệ thống giá trị của tài sản cố định vào chi phí kinh doanh trong suốt thời gian sử dụng tài sản. Theo quy định tại Thông tư 45/2013/TT-BTC, khấu hao tài sản cố định cần được thực hiện một cách hợp lý và minh bạch, đảm bảo phản ánh chính xác giá trị còn lại của tài sản.

2.1 Thời gian khấu hao tài sản cố định theo quy định

Khung thời gian trích khấu hao là khoảng thời gian mà doanh nghiệp sử dụng để tính khấu hao tài sản cố định, do Bộ Tài chính quy định tùy theo từng loại tài sản. Một số ví dụ phổ biến như:

• Máy móc, thiết bị động lực: 6 - 15 năm.
• Máy móc, thiết bị công tác: 5 - 20 năm.
• Dụng cụ làm việc đo lường, thí nghiệm: 5 - 10 năm.
• Thiết bị và phương tiện vận tải: 6 - 30 năm.
• Dụng cụ quản lý: 3 - 10 năm.
• Nhà cửa, vật kiến trúc: 5 - 50 năm.
• Súc vật, vườn cây lâu năm: 2 - 40 năm.
• Các loại tài sản cố định hữu hình khác chưa quy định trong các nhóm trên: 4 - 25 năm.
• Tài sản cố định vô hình khác: 2 - 20 năm.

Doanh nghiệp được phép linh hoạt trong quyết định thời gian trích khấu hao, nhưng không được vượt quá khung quy định để đảm bảo tuân thủ pháp luật.

2.2 Các loại tài sản cố định không cần trích khấu hao

Một số tài sản không bắt buộc phải trích khấu hao, bao gồm:

• Tài sản không sử dụng cho sản xuất, kinh doanh: Những tài sản không trực tiếp phục vụ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Tài sản cho thuê vận hành: Các tài sản cho thuê nhưng không mất đi quyền sở hữu.
• Tài sản đã khấu hao hết giá trị: Tài sản đã khấu hao đủ 100% giá trị theo khung thời gian quy định.
• Tài sản được miễn khấu hao khác: Những trường hợp đặc biệt khác theo quy định.

2.3 Nguyên tắc trích khấu hao tài sản cố định

Quá trình trích khấu hao tài sản cố định cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Đảm bảo tính minh bạch: Doanh nghiệp phải công khai các phương pháp và thời gian trích khấu hao với cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
• Phù hợp với thực tế sử dụng: Thời gian và phương pháp trích khấu hao phải tương ứng với mức độ sử dụng thực tế và giá trị giảm dần của tài sản.
• Sử dụng phương pháp khấu hao hợp lý: Doanh nghiệp có thể chọn phương pháp đường thẳng, số dư giảm dần, hoặc theo khối lượng sản phẩm tùy vào mục đích sử dụng tài sản.

Áp dụng đúng quy định về khấu hao tài sản cố định giúp doanh nghiệp không chỉ tối ưu hóa chi phí mà còn đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, duy trì sự minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính.

3. Các phương pháp tính và cách tính khấu hao tài sản cố định hiệu quả cho doanh nghiệp

Khấu hao tài sản cố định là một quá trình phân bổ chi phí tài sản theo thời gian sử dụng. Có ba phương pháp phổ biến mà doanh nghiệp thường sử dụng để tính khấu hao:

3.1 Phương pháp khấu hao theo đường thẳng

Phương pháp này tính khấu hao đều đặn hàng năm, phù hợp cho các tài sản cố định có thể duy trì giá trị ổn định trong suốt thời gian sử dụng. Doanh nghiệp thường chọn phương pháp này vì tính đơn giản và dễ áp dụng cho nhiều lĩnh vực.

Công thức tính khấu hao theo đường thẳng:

• Mức trích khấu hao hàng năm = Nguyên giá tài sản / Thời gian khấu hao
• Mức trích khấu hao hàng tháng = Mức trích khấu hao hàng năm / 12

Ví dụ: Một máy photocopy được mua với nguyên giá 60.000.000 đồng và thời gian sử dụng 10 năm. Mức khấu hao hàng năm là 6.000.000 đồng, tương ứng với 500.000 đồng mỗi tháng.

3.2 Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh

Phương pháp này ghi nhận chi phí khấu hao cao hơn trong những năm đầu sử dụng và giảm dần theo thời gian, thích hợp với các tài sản công nghệ có giá trị sản xuất cao ban đầu và suy giảm theo năm. Để áp dụng, tài sản phải là loại mới, chưa qua sử dụng và có liên quan đến công nghệ, thí nghiệm.

Công thức tính khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh:

• Mức trích khấu hao hàng năm = Giá trị còn lại x Tỷ lệ khấu hao nhanh
• Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) = Tỷ lệ khấu hao theo đường thẳng x Hệ số điều chỉnh

Ví dụ: Một thiết bị có nguyên giá 40.000.000 đồng, thời gian sử dụng 4 năm và hệ số điều chỉnh là 2. Tỷ lệ khấu hao nhanh là 50%, nên mức trích khấu hao năm đầu là 20.000.000 đồng.
 

3.3 Phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm

Phương pháp này áp dụng cho các tài sản cố định tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, khi tổng sản lượng có thể ước tính được. Phương pháp này tính khấu hao dựa trên số lượng sản phẩm sản xuất.

Công thức tính khấu hao theo sản phẩm:

• Mức trích khấu hao cho đơn vị sản phẩm = Nguyên giá tài sản / Số lượng theo công suất thiết kế

Ví dụ: Một máy cắt gỗ có nguyên giá 300.000.000 đồng và công suất thiết kế là 2.000.000 m. Mức trích khấu hao là 150 đồng/m sản phẩm.

4. Cách hạch toán khấu hao tài sản cố định

Hạch toán trích khấu hao tài sản cố định là quy trình cần thiết nhằm quản lý hiệu quả giá trị tài sản và ghi nhận chi phí một cách chính xác trong hệ thống kế toán. Cụ thể, cách hạch toán trích khấu hao tài sản cố định gồm các bước sau:

4.1 Bước 1: Xác định nguyên giá tài sản cố định (TSCĐ)

Đây là bước đầu tiên để xác định giá trị ban đầu của tài sản. Giá trị này sẽ là cơ sở tính toán khấu hao trong suốt thời gian sử dụng tài sản.

4.2 Bước 2: Lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp

Các phương pháp phổ biến gồm khấu hao tuyến tính (đều đặn qua các kỳ) và khấu hao theo số dư giảm dần. Phương pháp này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức chi phí khấu hao mỗi kỳ.
 

4.3 Bước 3: Hạch toán chi phí khấu hao vào các tài khoản kế toán

Khi ghi nhận chi phí khấu hao, các tài khoản liên quan sẽ bao gồm tài khoản chi phí (như 154, 6421, 641...) và tài khoản hao mòn tài sản cố định (214). Quy trình cụ thể tùy thuộc vào từng trường hợp hạch toán như sau:

• Trường hợp hạch toán khi mua TSCĐ không cần lắp đặt, chạy thử.
• Trường hợp mua TSCĐ có đi kèm thiết bị phụ tùng.
• Trường hợp mua trả góp, trả chậm.
• Trường hợp nhận tài trợ, biếu tặng TSCĐ.
• Trường hợp hạch toán hàng tháng.

Khấu hao tài sản cố định là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và duy trì giá trị tài sản trong dài hạn. Việc áp dụng quy trình khấu hao chính xác sẽ hỗ trợ doanh nghiệp phân bổ chi phí hiệu quả, tăng tính minh bạch trong báo cáo tài chính và tuân thủ đúng các quy định kế toán. Nếu bạn không biết bắt đầu từ đâu, hãy sử dụng ngay dịch vụ kế toán tại VISIONCON. Với sự tư vấn từ VISIONCON, doanh nghiệp có thể quản lý khấu hao tài sản cố định một cách hợp lý, giảm thiểu rủi ro tài chính và nâng cao sức mạnh cạnh tranh.

Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN VISION

• Trụ sở chính: Số 19 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp.HCM
• VP Quận Tân Bình: Số 6-6A Đường D52, Phường 12, Quận Tân Bình
• ĐT: (028) 6261 5511
• Hotline: 0908 95 15 79
• Email: tuvanvs@gmail.com
• Website: http://tuvanvision.com/